Στη χερσόνησο της Γραμβούσας, 12 χιλιόμετρα δυτικά της Κισσάμου, βρίσκεται η αρχαία πόλη-κράτος της Φαλάσαρνας. Κατοικήθηκε από τα Μεσομινωικά χρόνια μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ. και πήρε το όνομά της από τη νύμφη του νερού Φαλάσαρνη. Επρόκειτο για ένα «κλειστό λιμάνι» δηλαδή για ένα τεχνηέντως οχυρωμένο με τείχη, αμυντικούς πύργους και προκυμαίες λιμάνι που συνδεόταν με τη θάλασσα μέσω διώρυγας, καθώς βρισκόταν σε απόσταση 100 μέτρων από αυτήν. Στην ακρόπολή της, η οποία ήταν χτισμένη ψηλά στο παρακείμενο βραχώδες ακρωτήριο, υπήρχε ναός της θεάς Δίκτυννας που λατρευόταν με ευλάβεια.
Η αρχαία Φαλάσαρνα ήταν μια ανεξάρτητη πόλη-κράτος, με έντονη εμπορική δραστηριότητα, δικό της νόμισμα και αποτελούσε ισχυρή ναυτική δύναμη. Βρισκόταν σε διαρκή διαμάχη για περίπου 100 χρόνια με την Πολυρρήνια πιθανόν λόγω εδαφικών διεκδικήσεων, η οποία έληξε το 290 π.Χ. και η συνθήκη ειρήνης τους σώζεται σε πλάκες που εκτίθενται στο μουσείο της Κισσάμου. Παράλληλα με την έντονη εμπορική και ναυτική ακμή της, αρκετοί κάτοικοί της δραστηριοποιήθηκαν και ως πειρατές, γεγονός που σε συνδυασμό με τη σθεναρή αντίστασή της στη Ρωμαϊκή κυριαρχία είχε ως αποτέλεσμα οι Ρωμαίοι κατακτητές να την καταστρέψουν ολοσχερώς το 67 π.Χ.
Στη σύγχρονη εποχή υπάρχουν χωράφια εκεί που βρισκόταν το λιμάνι και η διώρυγα καθώς η ξηρά έχει ανυψωθεί περίπου 6,5 μέτρα λόγω του ισχυρού σεισμού το 365 μ.Χ. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως τμήματα των εργαστηρίων παραγωγής αγγείων της πόλης, μέρη από τις αποβάθρες και τις δέστρες τους, έξι οχυρωματικούς πύργους του λιμανιού, 43 κιβωτιόσχημους τάφους με τα κτερίσματά τους, δεξαμενές από τα δημόσια λουτρά, το γνωστό «θρόνο της Φαλάσαρνας» που χρησιμοποιούνταν για δημόσιες ομιλίες και άλλα σημαντικά για την εποχή ευρύματα που μπορεί να θαυμάσει κανείς επισκεπτόμενος την περιοχή και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κισσάμου.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Λαογραφικός είναι ο πολιτισμός που η ίδια του η λέξη ορίζει: ό,τι λέει, πράττει, συνηθίζει σε συλλογικό και κοινωνικό επίπεδο ο λαός ενός τόπου. Οι ρίζες της λαογραφίας της περιοχής της Κισσάμου χάνονται στα βάθη των αιώνων, πηγαίνοντας χιλιετίες πίσω στα χρόνια του Μινωικού Πολιτισμού. ΛΑΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική και το τραγούδι είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής των κατοίκων της περιοχής. Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα στην Κίσσαμο είναι το λαούτο και το βιολί, αντί της λύρας άλλων περιοχών. Οι ντόπιοι τα αποκαλούν «ζυγιά» και είναι συνυφασμένα με πολυήμερα γλέντια χαρούμενων γεγονότων όπως οι γάμοι, τα πανηγύρια, οι αρραβώνες, οι βαπτίσεις και άλλα. Έντονη, φυσικά είναι και η χορευτική δραστηριότητα των Kισσαμιτών, οι…
ΚΙΣΣΑΜΙΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Οι κάτοικοι της επαρχίας της Κισσάμου, όπως και όλοι οι Κρητικοί, είναι πατροπαράδοτα γευσιγνώστες και απολαμβάνουν το καλό και ποιοτικό φαγητό. Ο τόπος τους παράγει προϊόντα, αντιπροσωπευτικά και θεμέλια της Μεσογειακής Διατροφής. Η εντόπια κουζίνα είναι κατά βάση αυτόχθονη και ο βασικός κανόνας είναι πως το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται σε κάθε πιάτο με τη ντομάτα και τη ρίγανη να κυριαρχούν επίσης. Οι διατροφικές συνήθειες των σημερινών κατοίκων της περιοχής είναι παραπλήσιες με εκείνες των αρχαίων, δεδομένο που επιβεβαιώνουν επιγραφές σε πινακίδες της Γραμμικής Β΄ αναφορικά με το τυρί, το λάδι, το μέλι, το κρασί, τα βότανα, το κρέας και τα σιτηρά. Τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι η απλότητα, η λιτότητα, η κατανάλωση εντόπιων και εποχιακών προϊόντων, μαγειρεμένα με ευφάνταστες…