Η πόλη της Κισσάμου

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΙΣΣΑΜΟΥ
Στο βορειοδυτικόάκρο της Κρήτης, ανάμεσα στα ακρωτήρια της Γραμβούσας και του Σπάθα, σχηματίζεται ένας φυσικός κόλπος, στο μυχό του οποίου είναι χτισμένη η σύγχρονη πόλη της Κισσάμου. Βρίσκεται σε απόσταση 38 χιλιομέτρων δυτικά των Χανίων, αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού και είναι το διοικητικό κέντρο του Δήμου Κισσάμου που απαρτίζεται από τις δημοτικές ενότητες Κισσάμου, Ιναχωρίου και Μυθήμνης, μετά την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης. Πρόκειται για μία σύγχρονη, αυτόνομη, φιλόξενη και άρτια οργανωμένη παραθαλάσσια πόλη, της οποίας η οικονομία βασίζεται στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων, λαδιού, κρασιού αλλά και στον τουρισμό και το εμπόριο.

ΙΣΤΟΡΙΑ
Η ιστορία της είναι μακραίωνη, από τα αρχαία ακόμη χρόνια, όταν η Κίσσαμος ήταν το επίνειο της Πολυρρήνιας και βρισκόταν στη σημερινή τοποθεσία της παραλίας Μαύρος Μόλος. Αποτελούσε ένα αυτόνομο και ανεξάρτητο ναυτιλιακό και εμπορικό κέντρο της δυτικής Κρήτης με δικό του νόμισμα, το οποίο άκμασε κατά τη Ρωμαϊκή εποχή, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την πληθώρα δρόμων, λουτρών, υδραγωγείων, επαύλεων, θεάτρων, ναών και καλλιμάρμαρων αγαλμάτων που σώζονται από τότε. Αναφορές στο όνομά της υπάρχουν ακόμη από τον Πλίνιο που την αναφέρει ως «Cisamon» και τον Πτολεμαίο ως «Κίσσαμος πόλις». Ισοπεδώθηκε και αυτή, όπως όλη σχεδόν η δυτική Κρήτη, κατά τη διάρκεια του σεισμού το 365 π.Χ. Ωστόσο,κατά τη Βυζαντινή περίοδο αναδομήθηκε τμηματικά, έγινε έδρα του επισκόπου και χτίστηκαν πολλές πρωτοχριστιανικές εκκλησίες, κάποιες εκ των οποίων σώζονται έως σήμερα. Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 μ.Χ. από τους σταυροφόρους, η Κρήτη περιήλθε στην κατοχή των Ενετών, οι οποίοι τη θεώρησαν ιδανική τοποθεσία για να χτίσουν τα αρχοντικά τους. Σε αυτό το διάστημα ο Γενουάτης πειρατής Enrico Pescatore πήρε τον έλεγχο της περιοχής και έχτισε το φρούριο, ακριβώς στο σημείο όπου βρισκόταν η αρχαία Κίσσαμος. Όταν οι Ενετοί, περίπου το 1211μ.Χ., ανακατέλαβαν την Κίσσαμο και έδιωξαν τους Γενουάτες, το αναδιαμόρφωσαν ως αμυντικό στρατιωτικό οχυρό της περιοχής, χτίζοντας τείχη σε σχήμα ασύμμετρου πενταγώνου καθώς και τους απαραίτητους χώρους για τους στρατιώτες, αλλά και φυλακές, πηγάδι, εκκλησάκι, τα οποία όλα μαζί αποτελούσαν το «Castel Chissamo». Για την καλύτερη άμυνα του φρουρίου γκρέμισαν όλα τα σπίτια που εφάπτονταν ή βρίσκονταν κοντά στα τείχη του αλλά αργότερα τα ξανάχτισαν και από τότε η πόλη ονομάστηκε Καστέλι ως το 1966, οπότε και μετονομάστηκε οριστικά σε Κίσσαμος. Διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο σε καίρια γεγονότα της ιστορίας της περιοχής, αλλάζοντας χέρια ανάμεσα σε Τούρκους και Έλληνες την περίοδο της Τουρκοκρατίας και καταστράφηκε από τους βομβαρδισμούς του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Από τότε σώζονται μόνο μερικά τμήματα των τειχών.

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ-ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η πόλη διατήρησε τη γραφικότητά της, παρέμεινε αναλλοίωτη από την τουριστική ανάπτυξη και γι’ αυτό οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν διακοπές έχοντας άμεση επαφή με τους ντόπιους, εφόσον το επιθυμούν, και έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν από κοντά τα ήθη και τις παραδόσεις αυτού του τόπου μέσω πληθώρας εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα κατά την τουριστική περίοδο. Επίσης, έχουν αναπτυχθεί εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως ο αγροτουρισμός ή ο περιπατητικός τουρισμός και αποτελούν πόλο έλξης φυσιολατρών και φυσιοδιφών από όλον τον κόσμο.
Η δομή και η οργάνωσή της εξυπηρετούν τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες της σε όλα σχεδόν τα επίπεδα καθώς διαθέτει Κέντρο Υγείας, τράπεζες, αστυνομία, σούπερ μάρκετ, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, σχολεία όλων των βαθμίδων, εμπορικά καταστήματα και ξενοδοχεία. Ακόμη, εδώ βρίσκεται η έδρα της αρχιεπισκοπής καθώς η μητρόπολη είναι «Κισσάμου και Σελίνου».
Τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια που εκτελούνται από το λιμάνι της Κισσάμου είναι προς τον Πειραιά και τα Κύθηρα με εβδομαδιαία περιοδικότητα αλλά και καθημερινά γίνονται τουριστικές εκδρομές προς τη λιμνοθάλασσα του Μπάλου και το νησάκι της Γραμβούσας.

Εξέχουσας σημασίας για την πόλη είναι η παραδοσιακή οδός Σκαλίδη, το άλλοτε εμπορικό κέντρο, η οποία σήμερα είναι γεμάτη με εμπορικά καταστήματα, καφετέριες, εστιατόρια και σφύζει από ζωή ιδίως την καλοκαιρινή περίοδο που πεζοδρομείται. Χαρακτηριστικό της αποτελούν οι καμάρες των διατηρητέων κτηρίων που σώζονται στην οδό αλλά και τα καφενεία που θα ταξιδέψουν τον επισκέπτη σε άλλη εποχή.

Λίγο παραδίπλα βρίσκεται η βρύση του Μαρή, η οποία τρέχει ασταμάτητα νερό εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Πρόκειται για κατασκευή του 19ου αιώνα που συνδυάζει παλαιότερα και νεοκλασικά στοιχεία, στην οποία το 1983 έγιναν ανασκαφικές εργασίες αλλά και κάποιες επιδιορθώσεις συντήρησής της. Όποιος την επισκέπτεται απολαμβάνει την ηρεμία και τη γαλήνη που προσφέρει, παρά την κεντρική της τοποθεσία, υπό τον θεραπευτικό ήχο του γάργαρου τρεχούμενου νερού που διεγείρει συναισθήματα ευεξίας και ηρεμίας. Στα ανατολικά της βρίσκεται το «Αρχοντικό του Μαρή», το οποίο μαζί με το «Αρχοντικό Ξαγοράρη», αποτελούν τα δύο διάσημα παραδοσιακά κτίσματα της πόλης, στα οποία φιλοξενούνταν εξέχουσες προσωπικότητες πουτην επισκέπτονταν, όπως ο πρίγκιπας Γεώργιος ή ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Την παραδοσιακή πτυχή της Κισσάμου έρχεται να ολοκληρώσει η λεγόμενη Λίμνη, ένα γραφικό ψαρολίμανο με πολλές ταβέρνες, 1,5 χιλιόμετρο από το κέντρο της πόλης.

Τέλος, η παραλία του Τελωνείου, η οποία βρίσκεται στη θέση του παλιού τελωνείου, εκτείνεται από το δημοτικό στάδιο της πόλης, έως και ένα χιλιόμετρο ανατολικότερα και βρίθει από ζωή όλες τις ώρες. Τη μέρα μπορεί ο καθένας να απολαύσει το μπάνιο, τον καφέ ή το φαγητό του με φόντο την ειδυλλιακή θέα του κόλπου που προσφέρεται. Αλλά και τη νύχτα είναι ιδανικός προορισμός για ποτό και διασκέδαση, ιδιαίτερα δημοφιλής στη νεολαία που κατακλύζει τα μπαρ ή τα κλαμπ, δίνοντας μια εύρυθμη νότα ζωής κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.